Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.

Terrorisme

Op internet wemelt het van de ‘Breiviks’. Profeet Wilders moet geweldsretoriek uitleggen

PVV-leider Geert Wilders is veelal de eerste die moslims verantwoordelijk houdt voor terrorisme. Nu de Noorse anti-islam-terrorist Breivik 76 ‘multiculturalisten’ heeft vermoord, zit hijzelf in de verdediging. Ondertussen juichen sommige PVV-aanhangers om de aanslagen.

Anti-geweldsdemonstratie Oslo. Foto Reuters

PVV-leider Geert Wilders is veelal de eerste die moslims verantwoordelijk houdt voor terrorisme. Nu de Noorse anti-islam-terrorist Breivik 76 ‘multiculturalisten’ heeft vermoord, zit hijzelf in de verdediging. Ondertussen juichen sommige PVV-aanhangers om de aanslagen.

“Vreselijke aanslag in Oslo”, twitterde Wilders zaterdag. “Zoveel onschuldige slachtoffers van gewelddadige, zieke geest. PVV rouwt mee met nabestaanden en Noorse volk.” Daarna bleek dat hij 30 keer geciteerd werd in het manifest van de aanslagpleger.

Van dat rouwen is weinig te merken
Een verstandige, eerste reactie van Wilders. Maar er zijn grote twijfels over hoe “ziek” de PVV de geest van de 32-jarige Noor vindt. En ook over hoe “onschuldig” de PVV de sociaal-democratische slachtoffers acht. “Het boek van PVV-ideoloog Martin Bosma De schijn-élite van de valse munters lijkt een samenvatting van het ruim 1.500 pagina’s tellende manifest van Breivik”, schreef een lezer aan deze krant. Dat is een overdrijving, maar het woordgebruik van Breivik (“dhimmitude” voor onderwerping aan moslims) komt overeen.

En hoe zit het eigenlijk met dat “rouwen”? Op een forum van PVV-aanhangers is daar weinig van te merken. De slachtoffers worden aangeduid als “Noorse ettertjes” en de aanslag wordt gerechtvaardigd omdat zij Israël zouden willen boycotten. “Verdacht is ook dat Anja Meulenbelt zo met Noorwegen wegloopt”, schrijft een PVV’er over het voormalige SP-Kamerlid.

‘Wilders spuit oorlogsretoriek’
De PVV heeft net zoveel controle over het forum van haar aanhangers als de plaatselijke imam over ‘kutmarokkanen’ en Al Qaeda. Maar omdat Wilders moskees aanduidt als “haatkazernes”, wordt hem nu eenzelfde soort verantwoordelijkheid aangewreven.

Dagblad De Pers neemt vandaag stelling. Niet op de opiniepagina, maar in het achtergrondkatern. “Het is te gemakkelijk om dit af te doen met een korte tweet. En om verontwaardigd alle kritische vragen aan de kant te schuiven”, schrijven de redacteuren Dirk Jacob Nieuwboer en Peter Wierenga. De overeenkomsten tussen het gedachtegoed van Breivik en dat van Wilders, zijn partijideoloog Martin Bosma en andere islamcritici in de wereld zijn volgens de journalisten “simpelweg te groot”. Wilders deelt de kern van Breiviks wereldbeeld, menen zij. Dat Wilders geweld veroordeelt is volgens hen niet genoeg, want “tegelijk spuit hij felle oorlogsretoriek”.

Als voorbeeld citeert De Pers enkele uitspraken van Wilders uit 2008: “Bevrijding van de islam is het doel en wie niet meevecht een laffe Chamberlain. Als je niet wilt dat je zelf wordt opgegeten, zul je toch de ander moeten opeten.” Bovendien, zo schrijft de krant, strooit Wilders met verwijzingen naar de slag tegen de Moren bij Poitiers, naar die tegen de Turken bij Wenen en naar de Tweede Wereldoorlog. De Pers-redacteuren willen dat Wilders duidelijkheid geeft over hoe hij de “strijd tegen de islam voor zich ziet”.

Op een democratische en geweldloze manier, zei Wilders vanmorgen in een nieuwe verklaring. “De PVV noch ik zijn verantwoordelijk voor een eenzame verknipte idioot die de vrijheidslievende anti-islamiseringsidealen op gewelddadige manier misbruikt, hoe graag sommigen dat ook zouden willen. Wij zijn democraten in hart en nieren.”

Internetforum: ‘Paar lijken zijn ondergeschikt aan belang gemeenschap’
Columnist Bas Heijne gelooft “oprecht dat Wilders wakker ligt van de gebeurtenissen in Noorwegen”. Toch vindt ook hij dat Wilders zich er te gemakkelijk vanaf maakt. In nrc.next schrijft Heijne: “Is het puur toeval dat Breivik in zijn radicalisering bij dit gedachtegoed is blijven hangen? Had hij ook zonder dat gedachtegoed wel een keer op een menigte jongeren geschoten?” Dat Wilders’ verhaal radicalen aantrekt, die zijn oproep tot “vechten” niet opvatten als een uitnodiging tot deelname aan een moeizaam democratisch proces, kan volgens de columnist geen verbazing wekken. Het wordt volgens hem tijd dat Wilders uitlegt hoe hij zijn strijd tegen de islam precies wil vormgeven.

Die uitleg is in ieder geval nodig op de ‘anti-islamiseringsforums’. Daar wordt niet altijd begrepen dat Wilders’ superlatieven overdrachtelijk bedoeld zijn. Sterker, men schrijft in oorlogstermen en citeert Breivik met instemming. Volgens ‘Prof. Frikschoten’ (een pseudoniem) van The Amsterdam Post hebben “praten en het debat” geen zin meer. De blogger heeft het manifest van Breivik bestudeerd en zet net zo’n toontje op: “U staat als een kudde in een belegerde stad met uw blogjes en partijtjes, met het paard van Troje tegenover u, en op de muren en de wachttorens staan de sociaal-democraten u te controleren, te beschieten en te beschuldigen, leeg te zuigen en u te ontwapenen. Net zolang totdat u op de knieën ligt als slaaf, uw kop houdt en in het gareel loopt.”

Is dit retoriek of bittere ernst? De laatste alinea doet het ergste vermoeden. “Ja, ik zal het dan maar zeggen: ik kan het me voorstellen dat er iemand zou opstaan die de gewapende strijd oppakt om Europa wakker te schudden waarbij, net zoals in het marxisme en de islam, een paar lijken ondergeschikt zijn aan het belang van de gemeenschap.”

‘De kogels kwamen ditmaal van rechts’
Het zou geen kwaad kunnen als Wilders deze ‘Prof. Frikschoten’ uitnodigt voor een goed gesprek. Dat hij duidelijk maakt dat blogs best belangrijk zijn in een democratie. Dat er geen wapens opgepakt hoeven te worden als je van je af kunt schrijven. Desnoods 1.500 kantjes. Wie zou dit soort mensen anders tot de orde moeten roepen? Strafbaar is die blogtekst niet en iedere kritiek van ‘linkschmenschen’ is olie op het vuur.

Hans Moors, onderzoeker van radicalisme en extreem-rechts, zegt in De Volkskrant: “Ik zou het pas echt stoer vinden als Wilders niet alleen zou twitteren, maar zou reageren op de fora die zich binnen zijn invloedssfeer bevinden.” Breivik is geslaagd waar degenen die het proces tegen Wilders aanspanden hebben gefaald, concludeert historicus Dirk-Jan van Baar in dezelfde krant. De PVV-leider moet volgens hem voortaan een toontje lager zingen. “Links zal eraan herinneren dat de bom en de kogels ditmaal van rechts kwamen.”

Gerelateerde artikelen:
Als Breivik nihilist was, zou zijn aanslag minder impact hebben
Wie de islam verantwoordelijk houdt voor terrorisme, ziet Breivik voortaan in de spiegel
Nationalisme verdient erkenning, maar wakker het niet te veel aan
Medisch beroepsgeheim had gebroken kunnen worden als Tristan daad had aangekondigd

Motief Tristan: God straffen door mensen pijn te doen
Kunnen zelfontbranders als Tristan nog iemand in vertrouwen nemen?
Google zoekt mogelijkheden om radicalisering te bestrijden

Het intellect ligt aan de basis van het grofste geweld

‘Dreigers moorden niet en moordenaars dreigen niet’

Jawel, ook in u schuilt een terrorist

FBI jaagt op zonderlingen als Jared Loughner
Osama bin Laden is dood, nu het ‘Bin Ladisme’ nog
Onderzoek: complotdenker zou het liefst zelf samenzweren

Het Kill Team is angstaanjagend normaal

Loughner mogelijk geïnspireerd door bekende grammaticagek

Dwing ontspoorde student tot psychotherapie