Direct naar artikelinhoud

'Na Oslo is kalmte nodig, maar aasgieren zetten hun klopjacht in'

Na Oslo is kalmte nodig, maar hysterici hebben hun klopjachten ingezet. Zelfs bij rampen van dit formaat kan Nederland niet groter en waardiger denken dan de eigen roddels en vetes, schrijft Nausicaa Marbe.

Bij het eiland Utoya worden bloemen gelegd om de slachtoffers van de aanslagen te herdenken.Beeld ap

Bijna een week na de massaslachting in Noorwegen worden nog veel lichamen vermist. Op de straten van Oslo komen mensen bijeen die rozen in de lucht houden. Roze, gele, witte rozen, want de rode rozen van het socialisme zijn snel uitverkocht. Het was de piepjonge generatie sociaal-democraten die is afgeslacht. De roos is hun bloedbloem.

Intussen beginnen de autoriteiten een grondig onderzoek naar een mogelijk internationaal netwerk van dader Breivik. Als hij slechts een voorbode is van een nieuwe beweging, dan zitten wij, beschaafde Europeanen, diep in de rats. In Noorwegen is vasthouden aan de democratie het resolute antwoord. Het lijkt een schrale troost bij zoveel verdriet en onmacht. Maar wat moet je anders, als antwoord op een fanaticus met een onvoorstelbaar barbaarse vernielzucht. Was hij een exotische zelfmoordterrorist geweest, dan was een oorlog in grotten en bergen ver van huis een mogelijk antwoord. Maar dit is een Noor. Fjorden opblazen is geen optie. Een klopjacht van Stavanger tot Hammerfest evenmin. Daar sta je dan. Met een terrorismeverbeelding die op moslims stoelt. Oog in oog met een terrorist van eigen bodem die opereert als onheilsprofeet met een licence to kill. Die het toekomstvisioen dat hem niet zint, wilde voorkomen door het uitmoorden van kinderen die in zijn wanen het Europese kalifaat gaan faciliteren.

Navelstaarderij
Je mag van de gedachtemilities die als aasgieren op deze tragedie afkomen om hun gelijk te pikken, niet zeggen dat het om een gek gaat. Nee, zo'n Breivik moet gezien worden als normaal verschijnsel bij de foute kant van het politieke spectrum, het logische gevolg van woorden, opinies en debatten die niet deugen. Onvoorstelbaar hoe gedachteloos de gedachtemilities doordraaien in deze queeste naar een kwaad dat past bij onze nationale navelstaarderij.

Ik was uit varen in de dagen van Oslo, krantloos. Bij terugkomst las ik overal: Wilders heeft het gedaan, direct of indirect. En - daar is ie weer - de 'toon' van 't debat. We zijn weer thuis, in borrelglas Nederland. Op internet werd verontwaardigd gejaagd op bijval voor Breivik door dezelfde media die geen zier geven om hun eigen haatfora. Zelfs bij rampen van dit formaat kan Nederland niet groter en waardiger denken dan de eigen roddels en vetes.

Wilders is een politicus die polariseert, niks nieuws. Zijn polarisatie snijdt gevoelsmatig scherp en is feitelijk wazig. Ik schreef eerder in Vrij Nederland, nadat Guusje ter Horst in 2009 'de elite' om een weerwoord op Wilders vroeg, dat Wilders' slogans weinig politiek houvast bieden, maar fantasieën voeden. Dat bij begrippen als massale denaturalisatie en deportatie rampscenario's opdoemen die een gemeenschap ontwrichten.

Iedereen denkt door over de slogans van de PVV. Met afgrijzen of instemming, maar niet met moorden. Links en rechts, progressief en conservatief heeft geschreven dat een rijk integratiedebat niet van Wilders afhangt. Dat een rustig en rechtvaardig Nederland ook de verantwoording is van politici die Wilders te min vinden om zich te verdiepen in de noden van zijn electoraat. Links en rechts. Doe nu niet alsof rechts gedachtegoed blind en schuldig is.

Voortetteren
Woorden doen er toe. Dat geldt voor iedere politicus. Dat geldt ook voor de politiek correcte wegkijkers en krompraters die het multiculturele drama decennialang ontkenden en lieten voortetteren. Ook dat heeft Breivik mogelijk opgefokt, zoals andere gedachten. Mogelijk. Maar boosheid is nog geen moord. Laten we ook niet doen alsof Wilders het alleenrecht heeft op giftige PvdA-kritiek. De PvdA is ideologisch bijna van binnen ontploft. Haar meest genadeloze critici komen van binnen, Cohens stoel wankelt intern.

Maar je kunt dit ook negeren en blijven zoeken naar rigide verdenkingen. Of orakel Wilders smeken om verklaringen in de ijdele hoop dat die ons een eigen Breivik besparen. Alsof dat helpt.

De werkelijkheid is dat we met Oslo aan den lijve ondervinden wat wekelijks in Bagdad, Kabul of Kandahar gebeurt. Geen importhaat, maar haat uit eigen gelederen - jegens eigen mensen. De waarheid is dat we in hetzelfde schuitje beland zijn als de moslims die we in 2001 zo ferm opriepen afstand te nemen van hun zeloten op straffe van permanente verdenking. De waarheid is dat we nog niet de woorden en gevoelens kennen voor het volle besef wat rouw betekent in een toegetakelde gemeenschap. Oslo lijkt ook op Srebrenica of Rwanda. En het is een slecht teken dat juist nu kalmte nodig is, hysterici hun klopjachten inzetten.

Nausicaa Marbe